Üretim faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltımı ve kirlilikle mücadele kapsamında nispeten kısa ömürlü tekstil ürünlerinin Avrupa Birliği'nde kullanımının azaltılmasına yönelik rapor, Avrupa Parlamentosu'nda kabul edildi.

Avrupa Parlementosu (AP), üretim ve geri dönüşüm gibi sanayi faaliyetlerinin sera gazı emisyonu ile su ve enerji kullanımı gibi etkilerinin çevre üzerinde yarattığı iklim krizi, kuraklık ve kirlilik gibi etkileriyle mücadele etmek amacıyla Avrupa Birliği ülkelerindeki tüketicileri etik açıdan daha sorumlu ve sürdürülebilir seçimler yapmaya çağıran raporu perşembe günü (1 Haziran) kabul etti.

AB ülkelerinde tüketim çılgınlığının yavaşlatılması ve “hızlı moda” olarak anılan ve nispeten daha kısa ömürlü olan tekstil ürünlerinin kullanımına son verilmesi için daha sert önlemler içeren raporda, tekstil ürünlerinin daha uzun vadede dayanıklı olmasının yanı sıra yeniden kullanımının, onarımının ve geri dönüşümünün daha kolay olması tavsiye edildi.

AP tarafından yapılan basın açıklamasına göre, giyim ürünleri ve ayakkabıların döngüsel, sürdürülebilir ve sosyal olarak adil bir şekilde üretilmesi gerektiğinin altını çizen rapor, aynı zamanda satılmayan ve iade edilen tekstil ürünlerinin imhasının yasaklanması için çağrıda bulundu.

Üretim ve tedarik zincirlerinde insan, sosyal ve işçi haklarına, çevreye ve hayvan refahına saygılı olunması vurgusu yapan raporun tavsiyeleri, parlementoda 600 lehte, 17 aleyhte ve 16 çekimser oyla kabul edildi.

AB mevzuatında ele alınacak özel tedbirler
Parlamento, tüketicilerin sürdürülebilir seçimler yapmak için daha fazla bilgiye sahip olması gerektiğini söylüyor ve eko-tasarım yönetmeliğinin yakında yapılacak revizyonunda satılmayan ve iade edilen tekstil ürünlerinin imhasının yasaklanması çağrısında bulunuyor.

Avrupa Parlamentosu Üyeleri, yeşil geçişte tüketicileri güçlendirmeye ve çevrecilik iddialarına yönelik devam eden yasama çalışmaları gibi yollarla, üreticiler tarafından yapılan yeşil aklamanın önüne geçmek için net kurallar talep ediyor.

Parlamento üyeleri ayrıca, Atık Çerçevesi Yönergesi’nin yakında yapılacak revizyonunun tekstil atıklarının önlenmesi, toplanması, yeniden kullanımı ve geri dönüşümü için belirli farklı hedefler içermesini istiyor. Üyeler, komisyonu vakit kaybetmeden mikroplastiklerin ve mikrofiberlerin çevreye salınmasını önlemek ve en aza indirmek için girişim başlatmaya çağırıyor.

‘Bolluğu sürdürülebilirliğin önüne koymanın sonuçlarına katlanma çağrısı’
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, çarşamba günü yaptığı genel kurul bildirisinde, Bangladeş’te bin 134 kişinin ölümüne neden olan Rana Plaza hazır giyim fabrikasının çökmesinin 10’uncu yıldönümüne dikkati çekti.

Metsola, bu felaketin AB de dahil olmak üzere Batı dünyası için “tüketicilerin bolluk ve uygun fiyat tercihlerini ölçülülük ve sürdürülebilirliğin önüne koymanın sonuçlarına katlanma” sorumluluğu konusunda bir uyandırma çağrısı olduğunu hatırlattı.

Raportör Delara Burkhardt ise atılan adımlara ilişkin şunları söyledi:

“Tüketiciler, satın alma alışkanlıkları yoluyla küresel tekstil sektöründe tek başına reform gerçekleştiremez. Piyasanın kendi kendini düzenlemesine izin verirsek, insanları ve gezegeni sömüren bir hızlı moda modeli için kapıyı açık bırakırız. AB, üreticileri ve büyük moda şirketlerini daha sürdürülebilir bir şekilde faaliyet göstermeye yasal olarak mecbur etmelidir. İnsanlar ve gezegen, tekstil endüstrisinin kârından daha önemlidir. Bangladeş’teki Rana Plaza fabrikasındaki çökme gibi geçmişte meydana gelen felaketler, Gana ve Nepal’de büyüyen tekstil çöplükleri, kirletilen sular ve okyanuslarımızdaki mikroplastikler, bu ilkeyi izlemediğimizde neler yaşandığını gözler önüne seriyor. Yeterince bekledik – artık bir değişim yaratma zamanı!”

Ne olmuştu?
Komisyon, tekstil ürünlerinin tüm yaşam döngüsünü ele almak ve tekstil ürünlerinin üretim ve tüketim biçimlerini değiştirecek eylemler önermek üzere 30 Mart 2022’de AB Sürdürülebilir ve Döngüsel Tekstil Ürünleri Stratejisini sunmuştu. Bu strateji, Avrupa Yeşil Mutabakatı’ndaki tekstil sektörüne yönelik taahhütlerinin uygulanmasını amaçlıyor.

Parlamento, bu raporu kabul ederek, vatandaşların sürdürülebilir AB ürünlerini ve üretimini teşvik ederek döngüsel bir ekonomi inşa etmeyi önergede sunulan sürdürülebilir ve dayanıklı bir büyüme modeline geçişi destekleme beklentilerine yanıt veriyor.